احسان رستمی پور

دو پلاک تاریخی در کوچه مشیرالدوله خیابان لاله‌زار سال‌ها بود که از نظرها پنهان بودند و به سمت تخریب می‌رفتند. دو پلاک تاریخی از خاندان سرشناس مشیرالدوله پیرنیا که دقیقاً در کنار عمارت مشیرالدوله قرار داشتند اما کمتر کسی از وجودشان خبر داشت و بی‌خبری عاملی برای تخریب گام به گام آن‌ها بود. بناهایی که حالا در مسیر تازه‌ای افتاده‌اند.

هر چند بسیاری خانه مشیرالدوله پیرنیا که عمارت بزرگی است را دیده‌اند اما در سایه این بنا و در ضلع شرقی آن در کوچه مشیرالدوله دو بنای تاریخی دیگر مربوط به خاندان مشیرالدوله قرار دارد. یکی از این بناها مدت‌ها از میان روزنه‌ها ورودی از خیابان معلوم بود و بسیاری کنجکاوانه تماشایش می‌کردند و شاهد تخریب آرام آرام و مفقود شدن نقاشی دیواری‌هایش بودند. این خانه هرمز پیرنیاست. خانه‌ای که دو بخش قاجاری و پهلوی دارد و در حال حاضر وضع بخش قاجاری آن مناسب نیست. تزیینات بنا تخریب یا مفقود شده و همچنین سقف بخشی از بنا ریزش کرده است؛ اما در کنار خانه هرمز پیرنیا یک بنای تاریخی دیگر قرار دارد که از خیابان نمایان نیست و کسی آن را ندیده است. خانه میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله حالا هر چند بخش‌ها زیادی از آن تخریب شده اما قدیمی‌ترین بنا و عمارت این مجموعه است. عمارتی که خانه و محل کار میرزا نصرالله خان مشیرالدوله بوده و محل بسیاری از وقایع تاریخی از جمله وقایع مربوط به مشروطه است.

خانه هرمز پیرنیا و نصرالله‌خان مشیرالدوله از اعضای خاندان بزرگ پیرنیا مدت‌ها در دست یکی از نهادها بود و این نهاد قصد داشت تا این دو بنا را به مزایده بگذارد. این مزایده با اعتراض دوستداران میراث فرهنگی شهر تهران روبرو شد. این دو پلاک تاریخی به تازگی به سازمان نوسازی شهرداری تهران تحویل داده شده تا مرمت و احیا شود.

در مسیر احیا

کاوه علی‌اکبری، مدیرعامل سازمان نوسازی شهرداری تهران درباره وضعیت این دو بنای تاریخی به دروازه تهران می‌گوید: «به محض تحویل گرفتن بنا اقدامات لازم برای استحکام‌بخشی بناها انجام داده شده و نخاله‌های محوطه دو پلاک تخلیه شده است. این دو پلاک دارای سه عمارت است که دو عمارت قاجاری آن آسیب جدی دیده‌اند و عمارت دوره پهلوی وضعیت بهتری دارد.»

او درباره عملیات مرمت این بنا نیز می‌گوید: «قدم اول ما تخلیه نخاله‌هاست که در حال اجراست. بعد قدم بعدی حفاظت برای جلوگیری از تخریب بیشتر در بناست. بعد از این اقدامات مرمت کالبدی را انجام خواهیم داد.»

شاید خانه مشروطه تهران

مدیرعامل سازمان نوسازی شهرداری تهران درباره کاربری این مجموعه پس از احیا می‌گوید: «هنوز به یک نقشه قطعی برای بهره‌برداری از این مجموعه نرسیدیم. با توجه به این که خانه اولین صدرالعظم پس از مشروطه بوده، به خانه صدرالعظم یا خانه مشروطه تبدیل شود و در کنار آن مجموعه فعالیت‌هایی برای سرزندگی بناها اجرایی شود. در نظر داریم بنای پهلوی را در ابتدا احیا کنیم اما این مجموعه قطعاً به صورت یک مجموعه یکپارچه فعالیت خواهد داشت.». احیا خانه‌های پیرنیا در لاله‌زار حیات دوباره‌ای برای تاریخ خیابان خاطره‌انگیز تهران خواهد بود.