برنامه‌های شهرداری تهران برای توسعه دوچرخه سواری – دروازه تهران
۵۰۰ کیلومتر مسیر برای رکاب زدن
زهرا داستانی
دوچرخهسواری ایده جدیدی است که در پایتخت به راه افتاده، ایده‌ای که از میان جوانان آغاز شد و توسعه زیرساخت‌های دوچرخهسواری توسط شهرداری تهران نیز به ترویج آن کمک کرده است.
این روز‌ها زنان و مردانی که پا به رکاب شده‌اند و دوچرخه را به عنوان وسیله حمل و نقل خود در تهران انتخاب کرده‌اند، بیشتر به چشم می‌آیند. هرچند هنوز هم تعدادشان انگشت شمار است و نسبت به شمار موتورسواران کمتر‌اند. با این حال، به گفته مدیر واحد توسعه سیستم‌های حمل و نقل پاک شهرداری تهران، «دوچرخه» توانسته سهم ۰.۸ درصدی از سفرهای درون شهری در تهران را به خود اختصاص دهد.
همین سهم ناچیز دوچرخهسواری مرهون تب دوچرخهسواری در میان جوانان و همراهی شهرداری با این موج است. توسعه زیرساخت‌های دوچرخهسواری مثل ایجاد خانه‌های امانت دوچرخه و دوچرخه‌های اشتراکی بیدود، ایجاد مسیرهای دوچرخهسواری در شهر و تجهیز پل‌ها از جلمه اقدامات شهرداری برای همراهی با شهروندان دوچرخه سوار در تهران است.
یعقوب آزاده‌دل، مدیر واحد توسعه سیستم‌های حمل و نقل پاک شهرداری تهران در این باره به «دروازه تهران» می‌گوید: شهرداری تهران سندی را تحت عنوان سند توسعه و ترویج دوچرخهسواری در پایتخت تهیه کرده است. براساس این سند کار اجرای برنامه‌ها از سال ۱۳۹۷ آغاز شده و تا سال ۱۴۰۱ به طول می‌انجامد.
اقدامات شهرداری برای حمایت از دوچرخهسواری
آزاده دل یکی از اهداف این سند را توسعه مسیرهای دوچرخهسواری عنوان می‌کند و می‌افزاید: قرار است تا ۱۴۰۱ تهران ۵۰۰ کیلومتر مسیر دوچرخه سواری داشته باشد که تا کنون در حدود ۱۶۰ کیلومتر از این مسیر دوچرخهسواری به بهره‌برداری رسیده است.
آزاده‌دل همچنین اجرای اقدامات سخت افزاری از جمله ایجاد مسیر دوچرخه، ایجاد پارکینگ و ایستگاه‌های دوچرخه اشتراکی را از جمله برنامه‌های شهرداری در زمینه ترویج و توسعه دوچرخهسواری می‌داند و می‌گوید: تاکنون ۱۰۰۰ دستگاه دوچرخه بیدود در ۷۰ خانه دوچرخه در سراسر شهر تهران توزیع شده‌اند تا شهروندان تهرانی بتوانند از آنها استفاده کنند.
به گفته او، همچنین ۵۰ پل عابر پیاده در تهران نیز مجهز به رمپ دوچرخه شده‌اند تا حرکت دوچرخه در معابر و خیابان‌های تهران را برای دوچرخه‌سواران آسان‌تر باشد.
به موازات این‌ها اقدامات سخت افزاری، اقدامات سازمان افزاری، از جمله هماهنگی سازمان‌ها در ارائه تسهیلات دوچرخه، بودجه و اعتبارات و اقدامات نرم افزاری از جمله برگزاری رویدادها، همایش‌ها، برنامه‌های آموزشی و ترویجی نیز از جمله برنامه‌های شهرداری برای ترویج دوچرخهسواری در شهر تهران است.
سهم دوچرخه‌ها از سفرهای درون شهری تهران چقدر است؟
اما این اقدامات با چه هدفی در تهران انجام شده است؟ آن طور که مدیر واحد توسعه سیستم‌های حمل و نقل پاک شهرداری تهران می‌گوید: هدف شهرداری رسیدن به سهم ۱.۵ درصدی از سفرهای شهر تهران با دوچرخه است. هدفی که تا کنون به برنامه‌ریزی‌های انجام شده رسیده است.
آزاددل می‌گوید:« براساس برنامه تا پایان سال ۹۹ باید به سهم ۰.۹ درصدی از سفرهای شهر تهران با دوچرخه می‌رسیدیم که هم‌اکنون که ۶ ماه تا پایان سال باقی مانده سهم سفرهای شهر تهران با دوچرخه به ۰.۸ درصد رسیده است.»
ترویج دوچرخه سواری بدون تسهیلات مالی ممکن نیست
اما با وجود اقداماتی که شهرداری برای توسعه و ترویج دوچرخهسواری در تهران انجام داده اما آزاددل معتقد است که این اقدامات به تنهایی نمی‌تواند به ترویج دوچرخهسواری کمک کند. او می‌گوید: صرفا توسعه سخت افزاری دوچرخه سواری در تهران به افزایش تعداد دوچرخه سواران نمی‌انجامد. خیلی از اقدامات نرم افزاری، سخت‌افزاری، سازمان افزاری و حتی اقدامات محدود کننده مانند ممنوعیت تردد موتورسیکلت و خودرو در سطح شهر ایجاد شود که مردم علیرغم اینکه به دوچرخهسواری تشویق شوند.
مدیر واحد توسعه سیستم‌های حمل و نقل پاک شهرداری تهران ارائه تسهیلات مالی برای خرید دوچرخه را یکی از مهم‌ترین عوامل تشویق و ترویج دوچرخهسواری می‌داند و می‌گوید:« هیچ زمانی مردم بدون ارائه تسهیلات به دوچرخهسواری روی نخواهند آورد، حتی اگر زیرساخت‌های دوچرخهسواری در شهر فراهم باشد.
اگرچه تلاش‌های شهرداری برای ایجاد زیرساخت مسیر دوچرخهسواری در شهر به افزایش ایمنی دوچرخه‌سواران در تهران انجامیده اما همچنان دوچرخه‌سواران سهم اندکی از خیابان‌های شهر دارند. حتی گاهی زیرساخت‌هایی که برای آنها فراهم شده نیز در اختیار سایر وسایل حمل و نقل قرار می‌گیرد. چه بسیار موتورسیکلت‌سوارانی که از مسیرهای دوچرخهسواری عبور و مرو می‌کنند و چه بسیار خودروهایی که مسیرهای دوچرخهسواری را با توقف خود مسدود می‌کنند. اتفاقاتی که برخورد با آنها از توان شهرداری خارج است و کمک پلیس تهران را می‌طلبد. »
مدیر توسعه حمل و نقل پاک شهرداری تهران در این باره می‌گوید: برخورد با متخلفانی که امنیت دوچرخه‌سواران را به خطر می‌اندازند وظیفه شهرداری نیست، بلکه وظیفه پلیس است. پلیس باید اعمال قانون کند و مانع تردد و پارک وسایل نقلیه در مسیرهای ایجاد شده برای دوچرخه‌سواران شود.
۲ شهریور ۱۳۹۹ – روزنامه چندرسانه‌ای دروازه تهران
