تاثیر کرونا بر شهر – دروازه تهران

گردشگری تهران در دست انداز
احسان رستمی پور
گردشگری شهر تهران تازه داشت جان میگرفت. خانه های قدیمی که پیش از این شکار بساز و بفروش ها میشدند، در صف تبدیل به اقامتگاه، هاستل و کافه بودند. موزههای خصوصی مقصد تازهای در شهر تهران بودند و هر روز به وسعت جاذبههای گردشگری افزوده میشد. اما همه اینها پیش از پاییز سال قبل بود. سرمای نیمه دوم سال ۹۸ ابتدا بر تن گردشگری نشست.
تهران همیشه دروازه ورود گردشگران خارجی است و گردشگری شهریاش به همین ویژگی تکیه دارد. در سالهایی که اصفهان، یزد، شیراز، کاشان و کرمان ماراتون جذب گردشگر را آغاز کرده بودند، قرار داشتن تهران در ابتدای همه این مسیرها برای این شهر کفایت میکرد. با این حال با درخشش شهرهای دیگر نقش تهران در تورهای خارجی هر روز کمرنگتر میشد و کار به جایی رسید که شهرگردی تهران در برخی تورهای به یک نیم روز خلاصه شد.
از سوی دیگر گردشگران خارجیای که انفرادی به ایران سفر میکردند و از فرودگاه امام وارد کشور میشدند گاهی شهر کاشان یا حتی اصفهان را به عنوان نخستین شهر سفر خود انتخاب میکردند. اینها زنگ خطری برای تهرانی بود که مدیران گردشگریاش همچنان ایدهای برای جذب گردشگر نداشتند و جذابیت عنوان پایتخت را کافی میدانستند. این بار هم بخش خصوصی به داد گردشگری شهر تهران رسید. رونق سالهای اخیر حاصل تلاش و پافشاری بخش خصوصی در گسترش امکانات و زیرساختها بود.
نقشه گردشگری تهران در سالهای اخیر در حال تکمیل شدن بود. حتی موزههای دولتی این شهر نیز در سالهای اخیر به تکاپوی جذب گردشگر افتاده بودند و رونق راه اندازی موزههای خصوصی، رقابت گردشگری در تهران را شکل داده بود. هدف گذاری برای گسترش گردشگری تهران از یک سو نگاهی به جذب گردشگر داشت و از سوی دیگر زیرساختهای شهر را برای شهروندان ساکن ارتقا میداد. ایجاد پاتوقها، گذرها و امکانات گردشگری برای شهر تهران جنبه مثبت چندگانه داشت، از جمله بافت تاریخی این شهر که سالها گرفتار تخریب بود را در معرض توجه قرار داد. روند رو به رشد گردشگری شهری تهران تا نیمه دوم سال ۹۸ ادامه داشت.
تا اینکه…
اتفاقات آبان ۹۸ و هواپیمای اوکراینی، گردشگری ایران را دچار اغما کرد. هر چند هر روز از تعداد گردشگران خارجی کم میشد با این حال سیر و سفرهای داخلی ادامه داشت. در شهر بزرگ و پر جمعیتی مثل تهران، شهرگردی اهالی و مسافران شهرهای دیگر برای گرداندن چرخ گردشگری شهری کفایت میکرد. میان بحرانهای نیمه دوم ۹۸ کمتر کسی فکرش را میکرد روزی برسد که بیرون آمدن از خانه خطرناک باشد و این روز فرا رسید. سرمای اسفند ۹۸ هنوز از جان مشاغل گردشگری شهر تهران بیرون نرفته است.
کرونا هر آنچه گردشگری شهر تهران در سالها اخیر ساخته بود را یک شبه در معرض توفانهای سهمگین قرار داد. در نبود حمایت و وعدههای بیسرانجام کمک، موج بیکاری، تعطیلی و تعلیق زودتر از هر صنف دیگر به گردشگری تهران رسید. در تهران موزههایی وجود دارند که از زمان همهگیری کرونا درهای خود را به روی گردشگران بستهاند و تداوم این همهگیری بسیاری از آنها را با بحران روبرو کرده است. هاستلها و اقامتگاههایی که برنامه اقتصادیشان براساس ورود گردشگر خارجی بود، به شدت آسیب دید و برخی از معروفترینهایشان نیز تعطیل شد. کرونا مدتی است که به جان پاتوقهای شهری تهران افتاده است. مراکز فرهنگی، کتابفروشیها و کافهها نیز آسیب دیدهاند. گردشگری شهر تهران در حالی به سمت شکوفایی میرفت که حالا در دست انداز کرونا گرفتار شده است.
با این حال کرونا موزهها و مراکز گردشگری و فرهنگی در دنیا را به سوی تعامل دیجیتال و ایجاد بسترهای غیر از بازدید حضوری برد. اتفاقی که تاکنون در مراکز گردشگری تهران رخ نداده و بسیاری از مراکز با رکود دوره کرونا همراه شدهاند. کرونا حالا نیازها و استانداردهای تازهای برای زندگی بشر ترتیب داده است. گردشگری شهر تهران نیز راهی به جز پیدا استانداردهای برای همزیستی ندارد. این در حالی است که در دنیا نیز چالش نحوه برقراری گردشگری در زمانه کرونا ادامه دارد و کشورهای دیگر نیز راهی جز آزمون و خطا کردن پیش روی خود ندارد.
۲۰ شهریور ۱۳۹۹ – روزنامه چندرسانهای دروازه تهران