احسان رستمی پور

تغییر نام خیابان‌ها و کوچه‌ها همواره یکی از فعالیت‌های دائمی شورای شهر تهران در دوره‌های مختلف بوده است. تغییراتی که در دوره‌های مختلف مدیریت شهری ادامه داشته و لیست پیشنهاد تغییر اسامی کوچه و خیابان‌های شهر همواره پای ثابت صحن شورای شهر تهران بوده است. روندی که همیشه به شکل‌های مختلف چالش‌هایی را برای مدیریت شهری به همراه داشته است. گاهی تغییر نام برخی معابر با واکنش نهادهای مختلفی روبرو بوده و بسیاری از تغییرات نام‌ها به ویژه در معابر محلی واکنش اهالی را به همراه داشته است. روندی که به نظر می‌رسد تنها با بازنگری در رویکرد و رویه تغییر نام‌ها در شورای شهر حل شود.

علی اعطا، عضو شورای شهر پیش از این در صحن شورای شهر نسبت برخی تغییر نام‌ها موضع انتقادی داشت. او در تشریح نقد خود به این تغییرات به دروازه تهران می‌گوید: «اگر خیابان‌های شهر را طبقه‌بندی به معابر محلی و شریانی و اصلی کنیم، می‌توانیم بهتر به این موضوع بپردازیم و برای آن تصمیم‌گیری و زمینه‌چینی کنیم.»

سخنگو شورای شهر تهران با اشاره اهمیت نام‌های درون محلات می‌گوید: «وقتی یک معبر و کوچه‌ای در مقیاس محله است، تصمیم شورای شهر برای تغییر نام نمی‌تواند تأثیرگذار باشد. این خیابان‌های در مقیاس شهر تهران است که شورا باید نسبت به نام‌گذاری و تغییر نام آن‌ها اقدام کند.»

اعطا ایجاد چالش در برابر برخی نام‌گذاری را برخلاف اهداف این نام‌گذاری‌های می‌داند و می‌گوید: «فرض کنیم اسم یک شهید را روی کوچه‌ای بگذاریم اما این اسم به دلیل قدمت اسم سابق کوچه توسط مردم هم استفاده نشود این به نوعی برعکس نیت این اسم‌گذاری‌ها است.»

راهی برای تغییر

تهران معابر اصلی و محلی تازه‌ساز اندکی دارد. با این وجود وسیعی از اسامی نامداران حوزه‌های مختلف کشور هنوز فرصتی برای نشستن روی خیابان‌ها و کوچه‌های شهر ندارد. این موضوع باعث شده که مدیریت شهری دست به تغییر نام‌ بزند و اسامی قبلی خیابان‌ها و کوچه‌ها را تغییر کند. در این بین بارها شده که تغییر نام‌ یک خیابان به اسم یک شخصیت که در آن کوچه زندگی می‌کرده یا سابقه‌ای در آن محل داشته، با استقبال اهالی محله روبرو شده اما چالش‌ها و اعتراض‌ها به برخی تغییر اسامی نیز کم نیست.

علی اعطا، نظر متفاوتی درباره نقش شورای شهر در تغییر اسامی خیابان‌های دارد و می‌گوید: «نام‌گذاری به نظر من موضوعی نیست که شورای شهر خیلی در آن مداخله کند و نام‌ها را تغییر دهیم. ماقبل از این هم نقد داشتیم که چرا اسامی تاریخی را تغییر می‌دهند. به هر حال برای یک محله ۴۰-۵۰ سال ثابت بودن یک نام هم مهم است و به آن عادت کردند. شورا در سطح شریان‌های اصلی باید ورود کند که اسم‌های خاصی پیشنهاد می‌شود. شورا در این‌چنین مقوله‌هایی باید ورود کند و در نام‌گذاری‌ها دخالت داشته باشد.»

سخنگوی شورا درباره راه‌حل‌های جلوگیری از ایجاد چالش در نام‌گذاری‌ها می‌گوید: «در جایی که شورا به تغییر نامی در محله‌ای ورود می‌کند و این پذیرش در محله برای تغییر نام وجود ندارد و موجب بروز مسائلی می‌شود، این اتفاقات محل نقد است. گفتگوی اجتماعی باید در جریان باشد و این موضوع مهمی است. از سوی دیگر مواردی وجود دارد که اهالی محله خودشان پیشنهاد تغییر نامی را دارند و پذیرش تغییر را هم دارند و این الگوی مناسبی برای این تغییرات است که پیشنهاد از اهالی محل به پارلمان شهری بیاید.»

تغییر نام‌ها برای پاسداشت‌های مختلف در شهر تهران اتفاق می‌افتد. هر چند به نظر می‌رسد راه‌های دیگر از جمله نصب سردیس‌ها، راه‌اندازی جشنواره‌ها و مسابقات مختلف به نام مشاهیر و ایجاد رویدادهای مختلف به پاسداشت مشاهیر نیز می‌تواند راهی برای زنده نگه داشتن مشاهیر در شهر باشند.