احسان رستمی پور

محمود پاکزاد، عکاس قدیمی تهران مناظر و بناهای تهران را در دوره‌های مختلفی عکاسی کرده است. مجموعه آثار او که توسط کتابخانه ملی در دسترس عکس‌های ارزشمندی از تهران ثبت شده است. پاکزاد در یکی از تصاویرش از میدان تجریش تهران که آن موقع سر پل تجریش بوده، قاب خود را روی بنای شمال غربی میدان بسته است. بنای معروف هتل فرد که قصه و حکایت خاص خود را در تاریخ تهران دارد. ضلع شمالی خیابان ولیعصر در میدان تجریش را بسیاری با فروشگاه کفش بلا به یاد می‌آورند. اهالی قدیمی تجریش این ضلع را با رستوران گوشواره طلایی می‌شناسند و دیگر کمتر کسی از ماهیت اصلی ساختمان این بخش خیابان ولیعصر که رو به میدان تجریش ساخته شده خبر دارد. سایه درختان چنار کهنسال ولیعصر اما ساختمان هتل فرد تجریش و راز و رمز زندگی یک خانواده را پنهان کرده‌اند.

هتلی در شمال شهر

احمد میرسپاسی نامی است که امروز بر تابلوی وقف روی بنا دیده می‌شود. احمد میرسپاسی، راننده احمد شاه و پهلوی اول بود که پس از مدتی مقام‌های مختلفی از جمله رییس نقلیه قشون و رییس قورخانه کسب کرد. اما واردات محصولات لیستر انگلیسی توسط او، احمد میرسپاسی را به احمد لیستر معروف کرد. احمد لیستر که جزو ثروتمندان دوره خودش محسوب می‌شد، املاک زیادی در تهران و کرج داشت.

از میان خبرها: به بهانه روز جهانی گردشگری

یکی از معروفترین املاک او هتل فرد تجریش است. هتل فرد احتمالا در دهه ۳۰ شمسی ساخته شده است. ردپای این بنا را می‌توان در عکس‌های دهه ۳۰ و ۴۰ تهران دید. فرد یکی از نخستین‌های هتل‌های شمال شهر تهران بود. هتل فرد با نمای قهوه‌ایش درست نمایش رو به سر پل تجریش آن زمان ساخته بود و احتمالا منظر اتاق‌های پشتی‌اش به باغ گیاهی بوده است. باغ گیاهی تجریش زمانی یکی از خطه‌های سبز میدان تجریش بود که حالا از نامش تنها یک مسجد باقی مانده و باقی باغ تخریب شده است. هتل فرد اما با گذر از حوادث تاریخی، سرنوشتش تغییر کرد.

داستان‌های لیسترها

خانواده ثروتمند میرسپاسی اتفاقات پر رمز و رازی را پشت سر گذاشتند. سومین همسر لیستر، خواهر ملکه توران بود و او را به خاندان دربار بیش از پیش نزدیک کرده بود. با این حال دو پسر احمد لیستر اتفاقی خاص را رقم زدند که مدتی نقل مطبوعات آن دوران بود. براساس روایت‌ها دو پسر لیستر به خاطر اختلاف بر سر مال و اموال با یکدیگر درگیر می‌شوند و یکی از برادرها، دیگری را می‌کشد. برادر قاتل، جنازه برادر خود را در چاه می‌اندازد و موضوع مفقود شدن برادر تبدیل به یک راز جنایی می‌شود. در آخر احمد لیستر با وعده بخشیدن اموال به پسر قاتل خود، از جمله بخشیدن ملک هتل فرد، از سرنوشت پسر گم شده مطلع می‌شود و همه اموال خود را وقف می‌کند. از احمد لیستر جز هتل فرد، مجموعه موقوفاتی در شهر کرج نیز باقی مانده است.

پایان یک هتل

توفان روزگار، هتل فرد تجریش را دستخوش تغییرات کرد. این بنا پس از وقف تغییر کاربری دارد و اکنون توسط اداره اوقاف مدیریت می‌شود. هر چند بنا دست نخورده باقی مانده اما از نمای خاص زمان هتل فرد دیگری چیزی باقی نیست. نمای امروز این هتل کمترین شباهت به روزگار قدیم را دارد. با این حال ساختمان اصلی هنوز معماری هتلی را حفظ کرده است. راهروهای طولانی که پر از اتاق‌ است و این روزها هر اتاق به یک کسب و کاری اجاره داده و بخش جداره هتل نیز مملو از کافه و رستوران شده است.