سارا مالکی

ایرانی‌ها از دیرباز با خانه‌تکانی و تمیز کردن محل زندگی خود به استقبال بهار و سال جدید رفته‌اند. این رسم از خانه‌های بزرگ و حیاط دار قدیم به آپارتمان‌ها و مجتمع‌های مسکونی امروزی رسیده‌ و اسفند هر سال با جنب و جوشی خوشایند همراه می‌شود.

 اما خانه‌تکانی سال‌های دور با خانه‌تکانی‌ این روزها تفاوت‌هایی دارد، به خصوص امسال که مصرف آب به علت شیوع ویروس کرونا بسیار بیشتر از حد معمول شده است. به همین علت امسال، مانند سال قبل که منابع آبی به علت شیوع کرونا تحت فشار بودند، پویش موکول کردن خانه‌تکانی به زمانی دیگر مطرح شد. علیرضا کارگری، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب منطقه یک شهر تهران به تازگی در رابطه با شدت گرفتن مصرف آب در پایتخت اعلام کرد: در روزهای گذشته شاهد ثبت رکورد مصرف ۳ میلیون و ۱۲۴ هزار مترمکعب آب در یک شبانه روز بودیم. مصرف بیش از ۳ میلیون مترمکعب آب در یک شبانه روز در شهر تهران را معمولاً در خردادماه که شروع فصل گرم سال است شاهد هستیم و اینکه این میزان مصرف در یک روز زمستانی در اسفند ثبت شده، نشان‌دهنده افزایش قابل توجه مصرف آب در این روزهاست.

 با این اوصاف به نظر می‌رسد کم کردن حساسیت برای خانه‌تکانی از سمت هر شهروند ضروری باشد؛ اما اگر حال و هوای رسیدن بهار و خانه‌تکانی رهایتان نمی‌کند، بهتر است روش‌هایی جدید را برای خانه‌تکانی امتحان کنید تا هم آب کمتری مصرف و هم مواد شوینده شیمیایی کمتری راهی زمین شود.

تا می‌توانیم آب کمتری مصرف کنیم

 شاید در گذشته خانه‌تکانی بیشتر با روح طبیعت و محیط‌زیست سازگار بود؛ زیرا هم مواد شیمیایی کمتری روانه زمین می‌شد و هم مصرف آب بهینه‌تر بود. ما در کشوری کم‌آب زندگی می‌کنیم و بر خلاف گذشته که دست یافتن به آب از طریق چشمه‌ها و قنات‌ها و رودخانه‌ها به دشواری امکان‌پذیر بود، زندگی شهری و لوله‌کشی‌ آب به تک‌تک واحدهای مسکونی، باعث بی‌توجهی به میزان و شیوه مصرف آب شده است. این بی‌توجهی به مصرف آب باعث شده است متوسط مصرف آن در شهر تهران در هر شبانه‌روز به ازای هر نفر ۲۳۳ لیتر باشد در حالی که استاندارد ملی سرانه مصرف آب به ازای هر نفر در شبانه‌روز ۱۵۰ لیتر است.

اما چه کار کنیم تا در خانه‌تکانی امسال، هم آب و مواد شوینده شیمیایی کمتری مصرف کنیم و هم خانه‌ای تمیز داشته باشیم؟

به نظم و چیدمان خانه بیشتر از شستشو اهمیت دهیم

بی‌نظمی و آشفتگی خانه باعث ایجاد اضطراب در میان ساکنان می‌شود. یکی از روش‌هایی که می‌توان با آن به استقبال بهار رفت، تغییر چیدمان خانه و مرتب یا خلوت کردن محیط خانه است، کاری که به هیچ عنوان به آب نیاز ندارد. برای انجام این کار و یک گردگیری ساده، نه تنها آب و مواد شوینده‌ زیادی به مصرف نمی‌رسد بلکه با ایجاد تغییرات بصری، محیط خانه تبدیل به مکانی دلچسب‌تر می‌شود. یک خانه مرتب و تمیز همیشه حس خوشایند و آرامش بیشتری نسبت به خانه‌ای می‌دهد که مملو از وسایل بعضاً غیرضروری و نامرتب است.

برای شستشوهای ضروری برنامه داشته باشیم

خیلی وقت‌ها ما چیزهایی را می‌شوییم که شستشوی آن‌ها ضرورتی ندارد یا بیش از اندازه برای شستشو آب را باز می‌گذاریم؛ بنابراین بهتر است قبل از اقدام به شست و شوی هر چیزی از خود بپرسیم که آیا شستن آن وسیله واقعاً ضروری است یا از روی عادت این کار را انجام می‌دهیم. اگر شستشویی به نظرتان ضروری بود، سعی کنید آب را به کمترین میزان باز کنید و زمانی که به آب نیاز ندارید شیر آب را ببندید. همچنین در مجتمع‌های مسکونی خوب است همسایه‌ها به مصرف آب در حیاط حساس باشند تا از شلنگ آب به جای جارو استفاده نشود و به باغچه‌ها نیز در زمان مناسب و به میزان مناسب آب داده شود.

از مواد شوینده به اندازه استفاده کنیم

خانه‌تکانی همان‌قدر که بدون استفاده از آب غیرقابل تصور است، بدون استفاده از مواد شوینده نیز در تصور نمی‌گنجد؛ اما باید بدانیم هرچند شوینده‌های شیمیایی باعث پاکیزگی می‌شوند اما استفاده نادرست یا بیش از اندازه از این مواد در کوتاه‌مدت هم باعث صدمه به سلامت انسان می‌شود و هم محیط‌زیست.

 همچنین این مواد در چرخه استفاده از آب‌های خاکستری باقی می‌ماند و به محیط‌های مختلف مانند زمین‌های کشاورزی وارد می‌شود. از طرفی آبی که به پاک‌کننده‌های شیمیایی آلوده شده باشد فرآيند تصفیه دشوارتری خواهد داشت؛ بنابراین تا جایی که امکان دارد از این شوینده‌های شیمیایی کمتر استفاده کنیم.

تعمیر شیرآلات در لیست کارهای خانه‌تکانی

خانه‌تکانی تنها مختص شستشوی فرش و پرده و مرتب کردن اتاق‌ها و کمدها نیست. خوب است برای اینکه یک خانه‌تکانی حسابی داشته باشید، لیستی از وسایلی که به تعمیر نیاز دارند تهیه کنید. با تعمیر این وسایل آن‌ها امکان استفاده مجدد پیدا می‌کنند و به زباله تبدیل نمی‌شوند. قرار دادن سرویس و تعمیر شیرآلات خراب خانه در لیست کارهای خانه‌تکانی نیز یکی از اقدامات اثرگذار است که مانع هدررفت آب تصفیه شده و سالم می‌شود.

فرش‌ها را به قالی‌شویی بسپاریم

یکی از روش‌هایی که باعث کنترل مصرف آب می‌شود، پرهیز از شستشوی فرش‌ها در خانه است. بهتر است شستشوی فرش‌ها را به قالی‌شویی‌ها بسپاریم زیرا آن‌ها از روش‌هایی استفاده می‌کنند که منجر به مصرف آب تصفیه شده کمتری می‌شود.