زهرا داستانی

گرانی و تورم اتفاقی تازه در ایران نیست؛ به خصوص وقتی ‌در آغاز سال جدید باشیم. وسایل حمل و نقل عمومی از جمله بخش‌های خدماتی هستند که افزایش نرخ کرایه آن‌ها در ماه‌های ابتدایی سال حتمی است. افزایش کرایه مترو، اتوبوس و تاکسی را شوراهای هر شهر بر اساس نرخ تورمی که از سوی بانک مرکزی اعلام می‌شود، تعیین می‌کنند و گاهی این اتفاق در طول سال چندین بار تکرار می‌شود. در تهران زمزمه‌های این افزایش قیمت کرایه‌های حمل و نقل عمومی از اسفندماه ۹۹ آغاز شده بود و حالا از چهارشنبه یکم اردیبهشت ماه قرار است این افزایش قیمت در وسایل حمل و نقل عمومی اعمال شود و این به معنای گران‌تر شدن تردد در تهران است.

مترو از مهم‌ترین وسایل حمل و نقلی در تهران است که بنا بر مصوبه‌ای که به تائید شورای اسلامی شهر و فرمانداری تهران رسیده، ۲۵ درصد گران خواهد شد. به گفته فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه از روز چهارشنبه یکم اردیبهشت ۱۴۰۰ شهروندان تهرانی بلیت تک سفره داخل شهری را ۲۰۰۰ تومان و تک سفره حومه را ۲۳۰۰ تومان خریداری می‌کنند. همچنین بلیت تک سفره فرودگاه امام خمینی (ره) ۱۰۰۰۰ تومان و تک سفره هشتگرد ۶۰۰۰ تومان تعیین شده است.

این افزایش قیمت در حمل و نقل عمومی تنها مخصوص مترو نیست. به گفته محمود ترفع، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران، کرایه اتوبوس‌ها در پایتخت نیز بین ۲۵ تا ۳۵ درصد افزایش خواهد یافت. او گفته: «اگر کرایه اتوبوس هزار تومان بوده بر اساس افزایش نرخ جدید نرخ کرایه ۱۲۵۰ تا ۱۳۵۰ تومان خواهد شد که این میزان بر اساس طول خط در نظر گرفته می‌شود.»

سفر با اتوبوس‌های خصوصی گران‌تر می‌شوند

این افزایش نرخ ۲۵ تا ۳۵ درصدی بلیت اتوبوس هم مربوط به خطوط بی. آر. تی و هم مربوط به اتوبوس‌های بخش خصوصی است و حتی در برخی مواقع کرایه اتوبوس‌های خصوصی کمی بیشتر از اتوبوس‌های بی‌آرتی محاسبه خواهد شد. به گفته مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران، هر خطی که پارسال کرایه موردنظر را دریافت می‌کرده امسال بر اساس نرخ جدید از مسافران کرایه دریافت خواهد کرد.

مرتضی ضامنی، مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور نیز افزایش کرایه تاکسی را بین ۲۵ تا ۳۵ درصد عنوان کرده است. هرچند او گفته این رقم پیشنهادی است و نتیجه طی مراحل قانونی پس از تصویب شهرداری اعلام می‌شود.

چرا کرایه تاکسی از اتوبوس و مترو گران‌تر است؟

شاید به صرفه‌ترین وسیله حمل و نقل در تهران پس از افزایش قیمت کرایه‌ها در سال ۱۴۰۰ همچنان مترو باشد، چراکه کمترین میزان افزایش نرخ بلیت را تجربه کرده است. محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران گفته است: «قیمت تمام شده بلیت مترو برای سال ۱۴۰۰ به طور متوسط حدود ۱۹۵۰۰ تومان برای هر سفر است.» اما چطور همچنان با افزایش ۲۵ درصدی بلیت مترو ۲۰۰۰ تومان به شهروندان فروخته می‌شود؟ علیخانی در این باره گفته است: «برای کاهش فشار اقتصادی به شهروندان در استفاده از حمل و نقل همگانی، مدیریت شهری بخش زیادی از سهم یک سومی شهروندان از قیمت تمام شده بلیت را پرداخت کرده است.»

اما برخلاف مترو، تاکسی‌ها بیشترین افزایش کرایه را دارند. مرتضی ضامنی، مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور گفته است: «تاکسیرانی با سایر وسایل حمل و نقلی متفاوت است، چراکه تاکسی‌ها هیچ یارانه دولتی نمی‌گیرند و مباحث خودرو و پرداخت سایر مبالغ، بر عهده راننده است. در چنین شرایطی رانندگان باید هزینه فایده معقولی را دریافت کنند. هزینه سفر در شهرداری‌ها محاسبه می‌شود و حقوقی مانند ابلاغیه‌های وزارت کار را برای راننده لحاظ می‌کنند. در نهایت به درصد افزایش کرایه متناسب با تورم اعلامی بانک مرکزی منجر می‌شود.»

درآمد راننده‌های تاکسی با افزایش کرایه بیشتر نمی‌شود

ضامنی میزان افزایش کرایه تاکسی را برای سال جاری بسیار کمتر از تورم اعلامی می‌داند. به گفته او، درآمد رانندگان با افزایش نرخ کرایه در این حوزه بیشتر نمی‌شود و تنها تلاشی است برای آنکه درآمد متعارف که در تمام مشاغل وجود دارد، در خصوص رانندگان تاکسی هم حفظ شود.

مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور در بخشی دیگر از صحبت‌های خود گفته است: «همین حالا هم نرخ تورمی که از سوی بانک مرکزی اعلام شده نزدیک ۴۰ درصد است اما به‌طور میانگین کرایه‌های تاکسی ۲۵ تا ۳۵ درصد افزایش خواهد داشت.»

زندگی گران تهرانی‌ها در سال ۱۴۰۰

این اما آخرین بار در سال ۱۴۰۰ نخواهد بود که نرخ کرایه‌های وسایل حمل و نقل عمومی افزایش خواهد یافت. مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور گفته است: «الزامی بر فقط یک بار افزایش در سال وجود ندارد، بلکه اگر فرآیند افزایش بر اساس قانون پیش‌بینی شده باشد و مراحل آن هم طی شود می‌تواند افزایش نرخ کرایه بیش از یک بار در سال هم باشد.» همانند آنچه در سال گذشته برای کرایه تاکسی‌ها در تهران رخ داد. با شیوع ویروس کرونا و کاهش ترددهای شهری و الزام تاکسی‌ها به سوار کردن تنها سه مسافر در خودرو در برخی شهرها دو بار کرایه تاکسی افزایش پیدا کرد. به نظر می‌آید این افزایش وسایل حمل و نقل عمومی در شهر به تاکسی‌های آنلاین هم کشیده خواهد شد و باید چشم انتظار افزایش قیمت‌های سفر تاکسی‌های اینترنتی هم باشیم.

تردد از جمله نیازهای کلیدی شهروندان در شهر بزرگی چون تهران است و گران‌تر شدن رفت و آمد در شهر، زندگی در تهران را پرهزینه‌تر و بار تورم و گرانی را بر دوش شهروندان بیشتر خواهد کرد.