آئین‌های مربوط به گرامیداشت آزادسازی خرمشهر عموماً در روایتی مردانه از این اتفاق محصورند. امسال اما اداره کل امور بانوان شهرداری تهران با همکاری معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و بنیاد شهید و امور ایثارگران، نمایشگاهی متفاوت برای یادبود این واقعه برگزار کرده تا یادآور زنانی باشد که در طول هشت سال جنگ تحمیلی، فداکارانه برای دفاع از ایران ایستادند.
بر این اساس اداره کل امور بانوان شهرداری تهران همزمان با سالروز آزادسازی خرمشهر، نمایشگاهی از آثار حجمی را با عنوان «یادبود هفده هزار زن شهید، جانباز و آزاده» افتتاح کرد. آئین افتتاح این نمایشگاه با حضور مدیران ارشد شهرداری تهران و هنرمندان و اساتید این حوزه در سالن لرزاده فرهنگستان هنر برگزار شد. این نمایشگاه که پذیرای آثار ۱۶ هنرمند در زمینه حجم و مجسمه‌سازی است، کار خود را از روز چهارم خرداد آغاز کرده تا هجدهم خرداد پذیرای علاقه‌مندان خواهد بود.
به گفته زهرا بهروز آذر، مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران، هدف از برگزاری این نمایشگاه، نشان دادن نقش پررنگ زنان در هشت سال دفاع مقدس است، نقشی که در طول چهار دهه گذشته کمتر به آن پرداخته شده است.
نمایشگاه «یادبود هفده هزار زن شهید، جانباز و آزاده» در دو بخشِ مسابقه و آثار مدعوین برگزار شده است و آثار منتخبی که در این نمایشگاه به مرحله اکران رسیده‌اند، همزمان با سالروز آزادسازی خرمشهر و به مدت ۱۴ روز در سالن لرزاده فرهنگستان هنر واقع در خیابان ولیعصر به نمایش در می‌آیند و در روز آخر نمایشگاه طی آیین اختتامیه از سه اثر برگزیده نهایی این نمایشگاه تقدیر به عمل خواهد آمد. بنا بر اعلام مسئولان این رویداد در پایان این نمایشگاه، از تک اثر برگزیده برای اجرا در یکی از مناطق پرتردد شهری رونمایی خواهد شد.
زهرا بهروز آذر در مراسم آئین افتتاح این نمایشگاه درباره ایده شکل‌گیری این رویداد هنری گفت: ایده این نمایشگاه توسط اداره کل امور بانوان مطرح و با همکاری معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و بنیاد شهید و امور ایثارگران پیگیری و اجرایی شد. به گفته او از میان ۴۰ اثری که در مرحله اول این رویداد از سوی دبیرخانه پذیرش شده بودند در نهایت ۲۱ اثر انتخاب و برای نمایش در سالن لرزاده فرهنگستان هنر آماده شدند.
بهروز آذر با بیان اینکه هدف این نمایشگاه توجه به یکی از ابعاد وجودی زنان است، عنوان کرد: اداره امور بانوان شهرداری تهران در طرح‌های پیشین نیز زندگی زنان موفق قرن را مورد بررسی قرار داد و امروز یکی از اقداماتی که برای مجموعه اهمیت داشت نمایش نقش موفق زنان در دفاع مقدس بود. اگر نگوییم زنان بیشتر از آقایان نقش نداشتند حداقل نقش آنان در دفاع مقدس اندازه آقایان بوده است.
«قدرت الله معماریان» یکی از هنرمندانی است که با مجموعه‌ی «چهار اثر» در این نمایشگاه حاضر شده است. به گفته او در این اثر، شخصیت زن و مادر به عنوان محور ایثار در نظر گرفته شده و تلاش او بر این بوده که هویت فداکار زن و مادر در فرهنگ ایرانی را در قالب این اثر حجمی به نمایش بگذارد.
«علیرضا افشین راد» یکی دیگر از هنرمندانی است که آثارش برای نمایش در این رویداد پذیرفته شده است. او با یک اثر حجمی ترکیبی در این نمایشگاه حاضر شده است، اثر او برآیندی ترکیبی از متریال‌های فیزیکی و بازی با نور و صداست. افشین راد در ارتباط با نقش زنان در ایستادگی و مقاومت آن‌ها در جنگ، زنان را به سروهای مقاومی تشبیه کرده است که در صحنه‌ی نبرد نه مردانه بلکه به عنوان زنان قدرتمند حضور داشتند. به تعبیر او یک اشتباه تاریخی در به کار بردن لفظ مقاومت مردانه وجود دارد، اشتباهی که باعث می‌شود به نقش زنان ایثارگر ایرانی، چنان که باید توجه نشود.
«سید محی‌الدین فاضلیان» مدیرکل فرهنگی معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران نیز یکی دیگر از مسئولان شهرداری بود که در آئین افتتاح این نمایشگاه حضور داشت. او پس از بازدید از نمایشگاه این آثار حجمی را یادآور رشادت و بزرگواری زنان شهید، جانباز و آزاده ایران زمین عنوان کرد و بر لزوم بازاندیشی در روایت جنگ و توجه بیشتر به نقش زنان تأکید کرد.
این نمایشگاه را می‌توان اولین نمونه از این دست رویدادها در بزرگداشت آزادسازی خرمشهر دانست. شهری که روزگاری قلب همه ایرانیان با شنیدن اخبار آن به درد می‌آمد، شهری که داستان‌های بیشمار از رشادت زنان و مردان برای حفاظت از آن وجود دارد و با رجوع به حافظه تاریخی مردم این کشور، می‌توان ادعا کرد که یکی از شادترین روزهای مردم این سرزمین، روز آزادسازی آن بوده است.
