زهرا داستانی

مدارس در ایران از ابتدای بهمن دوباره بازگشایی می‌شوند. این بازگشایی مخصوص استان‌هایی است که از وضعیت قرمز کرونایی خارج شده‌اند. تهران از جمله استان‌هایی است که از نیمه دی ماه در وضعیت زرد قرار گرفته و مشمول دستور وزارت آموزش و پرورش برای بازگشایی مدارس می‌شود. بنا بر گزارش‌های وزارت بهداشت آمار مبتلایان و فوتی‌های کرونایی در تهران رو به کاهش است؛ اگرچه که تهران اولین بیماران مبتلا به کروناویروس جهش یافته را نیز ثبت کرده است. ویروسی که دو برابر عفونی‌تر، واگیردارتر و سرعت انتشارش ۷۰ درصد بیشتر از نوع قبلی است و حالا با شناسایی مبتلایان به این ویروس در تهران نگرانی‌ها از تغییر وضعیت آمار مبتلایان در این شهر افزایش یافته است. وزارت بهداشت می‌گوید که رعایت پروتکل‌های بهداشتی در تهران با شیب ملایمی رو به کاهش است و حالا بازگشایی مدارس می‌تواند رشته‌ها برای کاهش تعداد مبتلایان در پایتخت را پنبه کند.

در آخرین هفته دی و قبل از ورود به دومین ماه از فصل زمستان ۱۳۹۹ آمارهای رسمی حکایت از آن دارند که بخش عمده‌ای از کشور یعنی ۲۵۲ شهر در منطقه آبی رنگ شیوع کرونا یعنی کمترین میزان مبتلایان و فوتی‌ها قرار گرفته‌اند. ۲۳ شهر در وضعیت نارنجی، ۱۶۳ شهر در وضعیت زرد و ۱۰ شهر در محدوده پر ریسک کرونایی یا قرمز قرار گرفته‌اند. اکثر این شهرها در استان مازندران واقع شده‌اند. شهرهایی چون آمل، بابل، تنکابن، جویبار، رامسر، ساری، سوادکوه، فریدون‌کنار، قائم‌شهر و نکا. مدارس این شهرها تنها مدارسی هستند که بنا به دستور آموزش و پرورش درها را به روی دانش‌آموزان باز نخواهند کرد؛ اما باقی شهرها از جمله تهران که در وضعیت زرد قرار دارد، موظف به بازگشایی اختیاری مدارس هستند. اگرچه وزارت آموزش و پرورش حضور دانش‌آموزان در مدارس را اختیاری و منوط به اطمینان از وجود امکانات لازم در مدارس برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی کرده اما اعلام کرده که مدارس باید فعال باشد و کادر اجرایی در مدرسه حضور داشته باشند.

چرا مدارس باز شدند؟

حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش تلویحاً دلیل این تصمیم را تصور برخی از تعطیل بودن مدارس و فعال نبود معلمان عنوان کرده است. او گفته: «در شرایط فعلی نه‌تنها کار مدارس کم نشده، بلکه چند برابر شده است و حجم وسیعی از کارهای پیچیده وجود دارد بنابراین هیچ‌یک از فعالیت‌های آموزش‌وپرورش تعطیل نیست و همه فعالیت‌ها مانند دوران قبل از کرونا انجام می‌شود. ممکن است برخی ساده‌انگارانه به دلیل اینکه دانش آموزان به مدرسه نمی‌روند، بگویند پس مدرسه‌ها تعطیل هستند و فرهنگیان کاری انجام نمی‌دهند درحالی‌که فعالیت‌ها نسبت به دوران قبل از کرونا بسیار بیشتر و پیچیده‌تر شده است و قدردان تلاش‌های معلمان هستیم.»

حالا بر اساس این تصمیم مدارس تهران باید باز شوند؛ اما این باز بودن مدارس به معنای حضور اجباری دانش‌آموزان در کلاس نیست. وزیر آموزش و پرورش گفته: «اصل بر این است که مدرسه با رعایت پروتکل و دستورالعمل‌های بهداشتی باز باشد، هر زمان متخصصان به این نتیجه برسند که در مناطقی بازگشایی مدارس با تبعات روبه‌رو است، ما تبعیت می‌کنیم اما اکنون ستاد کرونا تصمیم گرفته تا آموزش‌ها با الزاماتی حضوری باشد.»

تأثیر بازگشایی اختیاری مدارس در وضعیت شکننده تهران

اما حضور اختیاری دانش‌آموزان در مدارس سبب افزایش نگرانی‌ها شده است. علیرضا زالی، فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلان‌شهر تهران از جمله کسانی است که نگران از چنین تصمیمی در تهران است. او گفته تهران در شرایط شکننده‌ای در کنترل بیماری کرونا قرار دارد. زالی گفته است: «استان تهران به دلیل پیچیدگی‌های مختلف در کنترل بیماری نیز شرایط خاصی دارد. لذا شرایط آن شکننده است. فاصله‌گذاری اجتماعی با شیب ملایمی رو به کاهش است و میان عدم رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی با افزایش آمار فوتی‌ها پیوستگی عمیق و جدی وجود دارد.»

افزایش شمار مبتلایان کودک و نوجوان در تهران

اگرچه آمارها از نیمه دی نشان از کاهش تعداد مبتلایان و فوتی‌ها در تهران داشته اما زالی در آماری اعلام کرده که در طول دو هفته اخیر تعداد مبتلایان به کرونا در گروه سنی کودک و نوجوان افزایش یافته است. فرمانده ستاد مقابله با کرونا در استان تهران گفته است: «بررسی گروه سنی مبتلایان نشان می‌دهد متأسفانه در طول دو هفته اخیر با یک روند رو به رشد اما با شیب نسبتاً ملایم میزان بستری‌ها در گروه سنی بین ۵ تا ۱۷ سال در استان تهران رو به رو بوده‌ایم.» او گفته: «اگرچه قدر مطلق مرگ و میر در افراد زیر ۱۰ سال پایین است، اما حتی در گروه سنی صفر تا ۱۰ سال نیز شاهد افزایش مرگ و میر بوده‌ایم که با بحث بازگشایی مدارس می‌تواند این موضوع با خطر بیشتری مواجه شود.»

بازگشایی مدارس و افزایش شمار مسافران مترو و اتوبوس

اگرچه تصمیمی برای بازگشایی اختیاری مدارس از اجماع نظرات وزارت آموزش و پرورش و ستاد ملی مبارزه با کرونا حاصل شده اما فرمانده ستاد مقابله با کرونا در استان تهران بازگشایی مدارس را یکی از عواملی دانسته که می‌تواند الگوی بیماری کرونا را در تهران تغییر دهد. بازگشایی مدارس به طور مستقیم بر میزان تردد در شهر تأثیرگذار خواهد بود و تعداد مسافران وسایل حمل و نقل عمومی را افزایش خواهد داد. زالی گفته است: «بی‌تردید در تهران شرایط متفاوت است چراکه با آغاز فعالیت مشاغل آموزشی بار غیر متعارفی به حمل‌ونقل عمومی وارد می‌شود که موجب نگرانی ماست. بی‌تردید حتی ۵ تا ۱۰ درصد افزایش استفاده از حمل‌ونقل عمومی موجب نگرانی ما خواهد بود.»

والدین همراهی کنند

با وجود این نگرانی‌ها اما فرمانده ستاد مقابله با کرونا در استان تهران نیز چاره‌ای را جز بازگشایی اختیاری مدارس نداشته است. او گفته: «معلمان با توجه به وقت و توان خود نمی‌توانند آموزش حضوری و مجازی را با هم به پیش ببرند و به نظر می‌آید که این کار غیر ممکن است. لذا با توجه به صحبت‌های رئیس‌جمهوری می‌توان حضور دانش‌آموزان در مدارس را اختیاری در نظر گرفت و این به والدین بستگی دارد و امیدواریم مردم در این موضوع نیز همکاری لازم را داشته باشند.» حال باید منتظر بود و دید که با وجود مشکلاتی که دانش‌آموزان در آموزش مجازی دارند تا چه اندازه والدین آن‌ها راضی به حضور در مدارس خواهند شد. بنا بر صحبت‌های مسئولان وزارت بهداشت نتایج و تبعات این تصمیم ۲ هفته دیگر و در میزان آمار مبتلایان و فوت‌شدگان کووید ۱۹ نمایان خواهد بود.